abbarballài , vrb: abbraballai, abbrabballai Definitzione abbarrare o fàere incantau, a buca aperta, coment’e chie no est cumprendhendho nudha Sinònimos e contràrios abbabballocai, abbambanai, indormiscai / sansiae Frases s'isposa dh'at abbarballau Ètimu itl. abbarbagliare Tradutziones Frantzesu retomber en enfance Ingresu to become stupid Ispagnolu embelesarse, encantarse Italianu incantarsi Tedescu verdummen.

abbarrosài, abbarrosàre , vrb Definitzione fàere su barrosu Frases s'intendiant tzérrius de piciochedhus abbarrosendi de chini fiat su gol Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'enhardir Ingresu to become bold Ispagnolu envalentonarse Italianu imbaldanzirsi Tedescu übermutig werden.

acroconài, acroconàre , vrb Definitzione pigare crocone, arrennegu, dispraxere / acroconàresi de un'idea = incaschetare, tzacaresiche un'idea frimma in conca Sinònimos e contràrios arrampedhai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchibberare, inchietae, inchighiristai, inchimerai, infelai, infuterare, renignai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'obstiner, se mettre en colère Ingresu to get angry, to become obstinate Ispagnolu enfadarse, emperrarse Italianu incaparbire, arrabbiare Tedescu eigensinnig werden, zornig werden.

acunnàre , vrb Definitzione andhare in crica de féminas, istare aifatu de is féminas, fàere fainas de fémina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'affaiblir Ingresu to become weak Ispagnolu ser mujeriego, afeminar Italianu infiacchirsi, effeminare Tedescu werweichlichen.

addemàre , vrb: demare Sinònimos e contràrios assubentai / ilmaladiare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir poussif Ingresu to become broken winded Ispagnolu enfermar de huélfago Italianu imbolsire Tedescu dämpfig werden.

afegonàre , vrb Definitzione bufare binu meda (o àteru cun àrculu), èssere giau a su binu, imbriagare fatuvatu Sinònimos e contràrios abbinai, afegare, infegare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'enivrer Ingresu to become gipsy, to get drunk Ispagnolu emborracharse Italianu avvinazzarsi, ubriacarsi Tedescu sich betrinken.

afessionàre , vrb: afetzionai, afetzionare Definitzione pònnere amore a s'àteru, a calecuna cosa Sinònimos e contràrios amorare, apegai Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu s'affectionner Ingresu to become fond of Ispagnolu encariñarse, apegarse Italianu affezionarsi Tedescu Zuneigung fassen.

afidigàre , vrb Definitzione su si fàere druchesau, atasurau, nau de sa carre bia Sinònimos e contràrios allibidorare, ammalorai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir livide, blêmir, devenir ictérique Ingresu to become livid, to become icteric Ispagnolu lividecer Italianu illividire, diventare ittèrico Tedescu erbleichen, ikterisch werden.

afieràre , vrb Definitzione nau de ccn., essire de coro malu coment'e una fera, de no sentire su sufrimentu de s'àteru Sinònimos e contràrios infilipare Tradutziones Frantzesu devenir cruel Ingresu to become cruel Ispagnolu hacerse cruel Italianu incrudelire Tedescu grausam werden.

afroscàre , vrb rfl: afruscare Definitzione coment'e bogare pigionatzos, nau fintzes in su sensu de crèschere, fàere a ómine po sa capacidade de fàere fígios Sinònimos e contràrios ifroscare / acimbellai Frases su pisedhu fit afruscadu ca no ischiat comente fàghere a si ch'essire dae sa conchedha Tradutziones Frantzesu se préoccuper, atteindre l'âge de la puberté Ingresu to be worried, to become pubertal Ispagnolu preocuparse, desarrollarse Italianu preoccuparsi, divenir pùbere Tedescu sich Sorgen machen, geschlechtsreif werden.

aggangrenàre , vrb: aggranghenare Definitzione pigare sa gangrena, mòrrere de infetu, nau de sa carre friada chi si púdrigat, chi no sanat; avelenare; pigare o giare arrennegu meda, tzacu Sinònimos e contràrios cangrenai, incangrenae / abbelenare / afutare Frases piaes aggranghenadas 2. sas pastíglias chi at bufadu li ant aggranghenadu su sàmbene 3. no ti aggraghenes ca tantu est totu in debbadas! Ètimu srd Tradutziones Frantzesu gangrener Ingresu to become gangrenous Ispagnolu gangrenarse Italianu incancrenire Tedescu brandig werden.

allabentàre , vrb rfl Definitzione essire allabentaos Sinònimos e contràrios illabentare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir bête, s'étourdir, se distraire Ingresu to become careless, fool, reckless Ispagnolu volverse bobo, atolondrado Italianu diventare sciòcco, sventato, sbadato Tedescu leichtsinnig, zerstreut werden.

allinnài, allinnàre , vrb rfl Definitzione fàere a linna; fàere o segare linna; pònnere linna, comente faent is matas creschendho Sinònimos e contràrios intostare / linnai 2. issus teniant diritu de allinnai in is arrius 3. su fenu mi allinnat apetotu - naràt su burricu - Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lignifier Ingresu to become wood, hardening of a grass Ispagnolu hacerse duro como madera Italianu farsi légna, indurirsi di un'èrba Tedescu holzig werden.

ammudài 1, ammudàre , vrb: ammutae, ammutai Definitzione chellare a sa muda, citire, fàere citire o essire mudu; si narat fintzes de su si asseliare de su bentu Sinònimos e contràrios acaire, ammudatzare, ammudigare, ammudire, ammudulire, assamudare, citire, ismudulare | ctr. fuedhai Frases innantis de zudicare sos àteros nos firmamus e nos ammudamus ◊ si est ammudau a pompiare ite ndhe pessabat ◊ birgonzosu bisonzat chi mi ammude ◊ ispíritu chi ammudas, essi de custu piciochedhu! ◊ su sero sas umbras ammudant píulos e boghes Ètimu itl. ammutare Tradutziones Frantzesu faire chut Ingresu to become dumb, to fall silent Ispagnolu callar, acallar Italianu zittire, ammutolire Tedescu verstummen.

ammudíre , vrb: ammutire, ammutiri, mutire Definitzione callare, parare mudos, istare citios, pèrdere sa limba, su foedhu, fàere citire Sinònimos e contràrios acaire, ammudai 1, ammudigare, ammudulire, assamudare, citire, ismudulare | ctr. chistionai, faedhare Frases si est ammutidu ◊ is duus giòvunus furint arrexonendi candu dhus at ammutius un'istragassu ◊ de sas undhas ammudis s'abbolotu (B.Chessa) Ètimu itl. ammutire Tradutziones Frantzesu se taire subitement, faire chut, devenir muet Ingresu to become dumb, to fall silent Ispagnolu callarse, enmudecer Italianu ammutolire, zittire Tedescu verstummen.

ammurrài 1 , vrb: ammurrare 1 Definitzione fàere o essire de colore murru, in colore de chinisu (nau de is pilos); fàere de colore iscurosu, su colore chi faet su sole meda a sa carrítzia Sinònimos e contràrios immurrai, incanire, incanudai / acotilai, ammoriscai, recòghere Frases candu s'ómini intrat in edadi dhi ammurrant is cucas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grisonner Ingresu to become grey Ispagnolu grisear Italianu ingrigire Tedescu grau werden.

ammutèssi, ammutèssiri , vrb Definitzione chellare a sa muda, istare mudos, citios, pèrdere su foedhu Sinònimos e contràrios ammudai 1, ammudigare, ammudire, assamudare, citire, ismudulare | ctr. chistionai, faedhare Frases Antonica si fiat ammutéssia a pagu a pagu, inserrendusí totu in sèi Tradutziones Frantzesu se taire, devenir muet Ingresu to become dumb Ispagnolu callar, enmudecer Italianu ammutire Tedescu verstummen.

aparentài, aparentàre , vrb Definitzione su si fàere a parente, intrare in sa parentella de un'àteru Sinònimos e contràrios imparentai 2. santu Zuanne fit aparentadu cun Zesugristu Ètimu spn. aparentar Tradutziones Frantzesu apparenter Ingresu to become related Ispagnolu emparentar Italianu imparentare Tedescu sich verschwägern.

apasaogàre , vrb: apaseguare, apaseogare, apasigare, apasiguai, apasiguare, apasiogare, apasugare, pasiguai Definitzione agatare o giare pàusu, asséliu, abbrandhare o asseliare unu patimentu Sinònimos e contràrios abbacai, abblandai, abbonantzai, abboniri, ammellare, apachiare, apasigonai, assebiai, asselenare, assussegai, illenare | ctr. agegherai, avalotai, salarzare, supuzare Frases a s'abbréschida su tempus si est apasaogadu ◊ bogadu cuss'oriolu dae conca, si est apasigada e drommida ◊ candho si est apaseguada, a sa pitzinna li at nadu ca fit ghirandhe su babbu ◊ sorre cara, apaséguati, dae pasu a su dolu, unu pacu de sussegu! ◊ istat chietu e apasigadu a un'ala ◊ cussu pisedhu no appàsigat mai! 2. su consolu apàsigat sa pena ◊ arrè, chi ti si apàsigant sas penas! ◊ chirco de apasigare su coro cun s'amore Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu se calmer Ingresu to become calm Ispagnolu apaciguarse Italianu calmarsi, calmare Tedescu sich beruhigen, beruhigen.

arrealiàre , vrb Sinònimos e contràrios airai, arrabbiai, arrannegai, atediare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se fâcher Ingresu to be peeved, to become vexed Ispagnolu picarse Italianu corrucciarsi, indispettirsi Tedescu sich ärgern.

«« Torra a chircare